آلاینده منو اکسید کربن یا قاتل خاموش

آلودگی مونو اکسید کربن و تاثیرات آن

CO Pollutant

انواع متعددی از آلاینده‌ها در اثر فعالیتهای طبیعی و مصنوعی ناشی از فعالیتهای بشر که در زمین انجام می‌گیرد، وارد اتمسفر می‌گردند، بنابراین بطور کلی آلودگی هوا به معنی حضور یک ماده خارجی در هواست. بر اساس یکی از تعاریف، مفهوم آلودگی هوا بدین صورت بیان می‌گردد.

آلودگی هوا عبارتست از وجود هر نوع آلاینده اعم از جامد، مایع، گاز و یا تشعشع پرتوزا و غیرپرتو زا در هوا به تعداد و در مدت زمانیکه کیفیت زندگی را برای انسان و دیگر جانداران به خطر انداخته و یا به اموال و تجهیزات خسارت وارد آورد. با توجه به هویت آلاینده های شهری، آلاینده های پارکینگ و آلاینده های موجود در تونل، تمرکز اصلی در این بخش بر روی گاز های آلاینده خواهد بود.

اثر گاز منو اکسید کربن بر سلامت بدن

مؤسسه حفاظت از محیط زیست آمریکا EPA، شش آلاینده اصلی را به عنوان معیار انتخاب نموده و اینها را به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرده است. آلاینده‌های اولیه موادی هستند که از منابع مستقیماً به هوای محیط وارد می‌شوند و شامل پنج آلاینده منواکسیدکربن (CO)، دی‌اکسیدنیتروژن (NO2)، دی‌اکسیدگوگرد (SO2)، ذرات معلق با قطر کمتر از 10 میکرون (PM-10) و سرب -Pb می‌باشد. آلاینده‌های ثانویه به موادی اطلاق می‌شود که در اثر فعل و انفعالات موجود در هوای اطراف زمین بوجود می‌آید و در این گروه می‌توان از ازن (O3) نام برد. در این مطالب و مطالب بعدی به بررسی اثرات آلاینده های اولیه پرداخته می شود و سیستم تهویه نیز بر مبنای رقیق سازی این گازها طراحی خواهد شد.

مقاله آشنایی با گازهای آلاینده

منو اکسید کربن یا قاتل خاموش

منو اکسید کربن گازی بی رنگ و بی بو ولی بسیار سمی است. منبع اصلی تولید این گاز موتورهای احتراق داخلی و تجهیزاتی است که به کمک احتراق کار می کند. گاز منواکسید کربن در هوای آزاد و به مقدار کم، زندگی بیماران قلبی و ریوی را به خطر می اندازد و در افراد سالم باعث سردرد، سرگیجه، خستگی زیاد و تحریک اعصاب می شود. استنشاق این گاز در محیط های در بسته و سقف دار، به خصوص تونلها، سوله ها و کارخانجات در زمان طولانی و با غلظت بالا حتی می تواند باعث خفگی و مرگ می شود. در حالت کلی سرعت ترکیب شدن منو اکسید کربن با هموگولوبین خون 200 برابر سریعتر از اکسیژن بوده و تولید کربوکسی هموگلوبین می کند. منوکسید کربن نه تنها با اتصال به هموگلوبین مانع چسبیدن اکسیژن به آن می شود، بلکه از آزاد شدن اکسیژن از اکسی-هموگلوبین باقیمانده نیز جلوگیری خواهد نمود .

تاثیر منفی منو اکسید کربن بر جذب اکسیژن در سلول های قرمز خون

به این ترتیب پس از استنشاق منو اکسیدکربن نسوج بدن با کمبود اکسیژن روبرو شده و اعضای حیاتی بویژه قلب آسیب می بیند، گذشته از این منواکسیدکربن - CO خود به طور مستقیم نیز به سلولهای قلب آسیب رسانده و به روند تنگی عروق سرعت می بخشد.

اثرات و عوارض مصمومیت با گاز منو اکسید کربن

یکی از مهمترین مواردی که موجب خطرناک شدن گاز CO یا همان منوکسید کربن می شود، بی بی بودن و بی رنگ بودن آن است. به همین دلیل در بسیاری از مواردی که متاسفانه افراد در مجاورت بخاری های گازی جان خود را از دست می دهند، علت مرگ استنشاق گاز منو کسید کربن است. بر خلاف منوکسید کربن، گاز دی اکسید کربن به دلیل دارا بودن طعم ترش (خاصیت اسیدی) نسبت به منو اکسید کربن قابل تشخیص است.

به همین دلیل عدم امکان شناسایی از روی رنگ یا بو، به گاز منو اکسید کربن لقب قاتل خاموش را نیز داده اند.

حد مجاز گاز منوکسیدکربن(CO)

بر طبق استاندارد ها حد مجاز گاز منوکسید کربن در محیط زندگی نباید بیشتر از 9 الی 10 ppm باشد. البته در مدت زمان کوتاه مقدار حد مجاز منوکسید کربن می تواند بیشتر شود. در محیط های کار بر اساس استاندارد حدود مجاز شغلی که مرکز سلامت محیط کار منتشر می کند، مقدار غلظت گاز CO نباید از 25 ppm بیشتر باشد.

در نمودار زیر مقدار غلظت مجاز گاز منو اکسید کربن، بر حسب زمان نشان داده شده است. دقت داشته باشید که این نمودار بیشتر برای درک ارتباط حد مجاز غلظت CO با زمان است و اعداد آن ممکن است دقیق نباشد.

حد مجاز منو کسید کربن